Obiekt światowego dziedzictwa przyrodniczego UNESCO, las bukowy Grumsin

Dlaczego las bukowy Grumsin jest wpisany na listę światowego dziedzictwa przyrodniczego UNESCO?

Szczególna cecha obszaru lasu bukowego Grumsin

Las bukowy Grumsin to obszar leśny, który reprezentuje lasy bukowe nizin na piaskach i glinach polodowcowych. zajmuje powierzchnię około 590 hektarów i znajduje się w rezerwacie biosfery Schorfheide-Chorin w północnej części kraju związkowego Brandenburgia w Uckermark.

Wpisany na listę światowego dziedzictwa przyrodniczego las bukowy Grumsin jest od 1990 roku jedną z głównych stref rezerwatu biosfery UNESCO Schorfheide-Chorin i od dziesięcioleci nie jest użytkowany komercyjnie. Dzięki dużemu udziałowi starych drzew, naturalnym małym zbiornikom wodnym i nienaruszonym torfowiskom, las zapewnia bezpieczne środowisko dla rzadkich gatunków takich jak bielik, bocian czarny i rzekotka drzewna. Jego szczególny status ochronny gwarantuje, że będzie dostępny jako nienaruszony ekosystem również w przyszłości.

Od roku 2011 las bukowy Grumsin jest jednym z 93 obszarów częściowych, należących do światowego dziedzictwa przyrodniczego „Stare lasy bukowe i puszcze bukowe Karpat i innych regionów Europy”. Jest to największy na świecie seryjny obiekt światowego dziedzictwa UNESCO, spajający ostatnie nienaruszone puszcze bukowe oraz niemal pierwotne lasy bukowe w 18 krajach Europy.

Cechy szczególne lasu bukowego Grumsin

Wyjątkową cechą lasu bukowego Grumsin jest bliski kontakt między wodą a lasem. Niesamowity charakter nadaje z jednej strony pięć jezior: Buckowsee, Großer Dabersee, Moossee, Brakensee i Schwarzer See, a z drugiej liczne bagna.

Ze względu na piaszczyste i ubogie w wapń gleby oraz niewielki kontakt z wodami gruntowymi wszystkie pięć jezior w lesie bukowym Grumsin mogły rozwijać się jako jeziora miękkowodne ubogie w wapń. Ta unikalna chemia wody tworzy podstawę dla rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Dla przykładu Moossee jest otoczone przez torfowisko z mchów torfowych, które rozrosły się w stronę jeziora i unoszą się na wodzie (pło).

Można tu spotkać rzadkie gatunki roślin, takie jak mięsożerną rosiczkę okrągłolistną.

W lesie bukowym Grumsin można również natrafić na inne gatunki bagienne.

Należą do nich wełnianka, żurawina, bagno zwyczajne. Martwe drewno tworzy nowe siedliska dla niektórych larw chrząszczy i różnych gatunków grzybów. W lesie bukowym Grumsin można spotkać wrażliwe na hałas gatunki dużych ptaków, w tym orła bielika i żurawia.

Usługi ekosystemowe lasu bukowego

Der Buchenwald Grumsin ist nicht nur Mittelpunkt großer Artenvielfalt, sondern besitzt viele Funktionen. Neben der Erholungs- und Bildungsfunktion für die Menschen besitzt er Funktionen im Ökosystem, wie zum Beispiel die Kühlung der Landschaft, Ausgleich von Temperaturschwankungen, Erhöhung der Luftfeuchtigkeit und Verbesserung der Luftqualität.

Istnieją pierwsze przesłanki do tego, by stwierdzić, że w ekstremalnych warunkach klimatycznych, takich jak globalne ocieplenie „puszcze” są względnie odporne i efektywne w regulacji swojego mikroklimatu. W badaniach naukowych dotyczących m. in. lasu bukowego Grumsin (zewnętrzny link do strony internetowej w języku angielskim) badano ochłodzenie temperatury, zwłaszcza podczas gorących dni ostatnich, ekstremalnych lat 2017-2023. Stwierdzono, że strefy wewnętrzne pozostają chłodniejsze i zdrowsze, a w ślad za nimi idą strefy buforowe (strefy wewnętrzne i buforowe lasu bukowego Grumsin można zobaczyć tutaj). Autorzy badania doszli na tej podstawie do wniosku, że starsze lasy szczególnie zasługują na ochronę i zalecają, by zwiększyć pozycję puszcz, uwzględniając również większe strefy buforowe.

Różnorodność biologiczna we wpisanym na listę światowego dziedzictwa przyrody UNESCO lesie bukowym Grumsin

Las bukowy Grumsin charakteryzuje się niezwykle stromymi zboczami jak na niziny. Taka rzeźba zapewnia podstawę dla zróżnicowanych społeczności leśnych, terenów podmokłych oraz lokalnych stref. Na suchych pagórkach dominujący buk zastępuje dąb szypułkowy, na stokach – grab, w mokrych zagłębieniach – jesion, a na brzegach jezior – olcha. Mokre obszary w lesie bukowym Grumsin zasiedlone są rozciągającymi się olszynami i turzycami, będącymi charakterystycznymi elementami buczyn nizinnych.

Na terenach lasu bukowego Grumsin zaobserwowano 349 gatunków wyższych roślin, przy czym 17 procent z nich to gatunki zagrożone, wpisane na czerwoną listę. Szczególnie godne uwagi jest występowanie 24 gatunków wpisanych na niemiecką czerwoną listę, co daje około 7 procent wszystkich zidentyfikowanych gatunków. Warto wspomnieć o turzycy bagiennej, bagnie zwyczajnym, nasięźrzale pospolitym, czermieni błotnej, długoszu królewskim, bagnicy torfowej, które czerpią korzyści z bliskości lasów i wody.

Las bukowy Grumsin jest siedliskiem lęgowym dla zagrożonych gatunków dużych ptaków, takich jak bielik, żuraw, ale też rybołów i bocian czarny. Od 2008 można tu również regularnie zaobserwować wilka, który około 20 lat temu powrócił z polskiego obszaru granicznego do Niemiec. Od kilku lat ponownie zadomowił się tu żbik.